Klassetheater

Het Project

DE STILTE

Hoe vergroot je de draagkracht van danseducatie? Hoe kunnen we leerkrachten, directeuren en ouders hierin beter bereiken?

KWATTA

Hoe gaan we meer in gesprek met leerkrachten? Hoe bieden wij waarde met educatieve activiteiten?

HOLLAND OPERA

Hoe zorgen we ervoor dat er meer gezongen wordt in de klas? Op een manier die aansluit op de stof die toch al geleerd moet worden?

HET LAAGLAND

Hoe ziet een cultuureducatieve activiteit eruit, waarbij de ontwikkeling van 21e eeuwse vaardigheden centraal staan? Kunnen we deze activiteit los van een voorstelling aanbieden?

HET HOUTEN HUIS

Hoe kunnen we in co-creatie met leerkrachten een product ontwikkelen waardoor cultuureducatie een structureel onderdeel is op de basisschool?

CULTUURONTWERP

Hoe ziet het ontwikkelproces van de 5 gezelschappen eruit, met daarbij centraal de co-creatie met het onderwijs en de onderlinge uitwisseling en het eren van elkaar?

Wat we deden

Het project Klasse Theater verliep volgens de methode van CultuurOntwerp. Het project, dat liep van januari 2015 tot en met het najaar van 2016, was ingedeeld in drie fasen.

FASE 1

Inzicht & Idee ontwikkeling

januari – juni 2015

Onderzoek bij scholen en andere betrokkenen was een groot deel van de eerste fase. Het formuleren van onderzoeksvragen en het interviewen van docenten, icc-ers en directeuren. Ook PABO’s, het Cito, steunpunten, cultuurmakelaars, kunstenaars en kinderen werden bevraagd. Er werd onderzoek gedaan naar de zogenoemde 21e eeuwse vaardigheden. Zijn er mogelijkheden om daarop aan te sluiten met nieuwe cultuureducatieve activiteiten?
Daarna werden de eerste ideeën ontwikkeld en getoetst aan de hand van het geleerde. Hierop werden ze aangepast en gingen we opnieuw in gesprek. Om aan het eind van deze fase de beste ideeën te kiezen om mee door te gaan naar fase 2.

FASE 2

Prototyping & Proof of Concept

augustus 2015 – juni 2016

Tijdens de tweede fase van Klasse Theater werden de ideeën uit fase 1 in het klein uitgeprobeerd. Dit deden we door ‘prototypes’: nagebootste situaties, interventies en experimenten. Door wat we zagen en op basis van de feedback die we kregen, pasten we de ideeën aan en testen we ze opnieuw. Zo groeiden de ideeën uit tot concepten die waarde hebben voor de mensen om wie het gaat.
Deze fase leverde soms een ‘proof of concept’ op: één of meer concepten die in de volgende fase in ‘het echt’ konden worden uitgeprobeerd.

FASE 3

Pre-productie & Productie

juni – oktober 2016

In de derde fase werden de concepten voor de nieuwe activiteiten ‘in het echt’ getest. Door dit te doen en door de feedback die we ontvingen, konden we aan het einde van deze fase vaststellen of de juiste antwoorden op de probleemstelling gevonden zijn. En werd besloten of deze activiteiten worden omgezet in de dagelijkse praktijk.

Inzicht en idee

Fase 1 | INZICHT & IDEE ONTWIKKELING

De start: op onderzoek

Op 30 januari 2015 vond de eerste bijeenkomst plaats met alle 5 ontwerpteams.
Het was zowel een kick off als een constructieve werksessie. Zo werd er bijvoorbeeld gekeken naar het proces van het creëren van educatieve activiteiten en welke belanghebbenden (stakeholders) daar allemaal bij betrokken zijn. Als voorbereiding op de interviews met de stakeholders hebben we elkaar ondervraagd. Meteen een leuke kennismaking!

Naast gezamenlijke bijeenkomsten met alle 5 ontwerpteams kwamen we ook per team bij elkaar en werkten aan de opdrachten die werden meegegeven. In maart en april gebeurde dit voor de eerste keer.

Besproken is toen de probleemstelling van het project en de specifieke situatie van elk gezelschap. We hebben de onderzoeksvragen geformuleerd en concreet gemaakt wie welke persoon zal interviewen en met welke vragen. De resultaten van de interviews zijn verwerkt in profielschetsen.

Van onderzoek naar ideeën & persona’s

In Groningen vond op 17 april 2015 de tweede gezamenlijke bijeenkomst plaats.
De onderzoeksvragen van elk gezelschap werden met elkaar gedeeld en omgezet in Hoe Kun Je’s. Bijvoorbeeld: Hoe Kun Je leerkrachten laten ervaren wat de reikwijdte van cultuureducatie is? Hoe Kun je leeropbrengsten meetbaar maken? Hoe Kun Je het experiment centraal zetten in de samenwerking met scholen?

De profielschetsen werden aan elkaar gepresenteerd. Als ‘huiswerk’ zijn de profielschetsen omgezet naar meer generieke persona’s. Tenslotte zijn er ideeën bedacht bij elkaars vragen (Hoe Kun Je’s) zodat iedereen met veel nieuwe ideeën naar huis ging!

In mei gaan we verder met de eerste verzameling van ideeën bij onze onderzoeksvragen. Na een interne brainstorm werden ze gedeeld met belanghebbenden om zo hun eerste reacties horen. Bij het presenteren van die ideeën maakten we gebruik maken van storyboards.

Van storyboards naar formats

Op 30 juni 2015 vond de laatste bijeenkomst van de eerste fase plaats in Amersfoort. Het werd een actieve dag met lunch in de zon, waarbij het samenwerken weer motiveerde en inspireerde.

De theatergroepen presenteerden de ontwikkelde ideeën aan elkaar. Veel en diverse oplossingen waren het! Zo gaf Holland Opera bijvoorbeeld een andere betekenis aan de term ‘tafelmuziek’: kinderen tafels leren met muziek. Terwijl Kwatta juist de leraar wil bereiken door echt aanwezig te zijn in de docentenkamer: met filmpjes, en koffiekopjes en tafelkleden.

Een korte inval in de klas, kennismaken met hoe illusie werkt. En iets achterlaten wat door klas en leerkracht weer verder gebruikt kan worden. Dit wordt weer een wisselwerking richting de theatermakers, bedacht het Laagland.

Vanuit hun eigen kracht kwam Het Houten huis met een zelfbouwpakket van een huis. De school vindt het pakket op het schoolplein. Wat gebeurt er dan? Een ander idee is om met het Houten Huisje een gesprek in de klas op een heel andere manier laat verlopen.

De Stilte dacht aan het koppelen van tieners met ouderen zodat ze in het kader van maatschappijleer leren van elkaar. Maar het dansgezelschap wilde ook graag leren over Het Nieuwe Leren.

Na de presentatie en de onderlinge feedback was het nu aan de gezelschappen om te kiezen. Wat zijn de beste plannen om in de volgende fase uit te proberen: te prototypen? We hadden er zin in. Bekijk het filmpje om ook geïnspireerd te raken.

Prototyping

Fase 2 | PROTOTYPING & PROOF OF CONCEPT

In deze maanden zijn we bezig met prototypen: het uitproberen van het idee of een deel van het idee. Daarvoor maakten we eerst een goede beschrijving of visualisatie van het idee dat het gezelschap gekozen heeft om door te ontwikkelen.
Hoe werkt het idee? Wat gebeurt er? Bij wie en waar?

Deze ideeën zijn voorgelegd aan betrokkenen. Holland Opera maakte bijvoorbeeld een mooi storyboard voor Tafelmuziek in de klas en legde dit voor aan docenten en leraren en studenten van de Pabo.

Vervolgens stonden we stil bij de vraag welk deel van het idee we willen uitproberen: prototypen. Welke vragen moet Het Houten Huisje bevatten om een ander gesprek te voeren in de klas? Reageren docenten in de koffiekamer op een zwart doosje? Hoe moet tafelmuziek klinken en moet er ook beeld bij, bijvoorbeeld voor op het digiboard? Welke inhoud moet er in de lesbrief nieuwe stijl staan en in welke vorm gepresenteerd? Hoe geef je een educatieve les vorm die niet gekoppeld is aan een voorstelling, maar toch duidelijk afkomstig is van een theatergezelschap?

Elk gezelschap doorliep dezelfde stappen, maar de ontwikkeling vond plaats in eigen tempo en in de eigen omgeving. Tussendoor werden de ervaringen weer aan elkaar gedeeld en feedback uitgewisseld tijdens bijeenkomsten met alle vijf gezelschappen.

Nieuw is dat we tijdens deze gezamenlijke bijeenkomsten om de beurt een workshop geven aan elkaar. Zo zongen we met Niek en deden we een improvisatiespel met Thekla. Hilarisch, energiek en een goede manier om elkaar beter te leren kennen!

Het Houten Huis prototype

Storyboard Tafelmuziek

De zwarte doos

Bij het prototypen testen we drie aspecten:

– implementatie: wat doe het idee, hoe werkt het? (inhoud)
– look & feel: hoe ziet het eruit (vorm)
– rol: de functie die het idee heeft, de rol die het speelt in het leven van de betrokkenen.

Tafels leren door te zingen
Holland Opera ontwikkelde een proeflied met beeld op karton, wat door kinderen uit groep 4 van de Vuurvogel werd getest. Uitkomsten waren positief en helder: lied mag makkelijker en groep 5 is een betere doelgroep omdat daar de tafels echt geautomatiseerd worden.
Uitgever Blink en Holland Opera bekijken of ze Tafelmuziek binnen de methode Kazoo (een digitale lesmethode voor muziekonderwijs) kunnen opnemen dus directe toepasbaarheid. Holland Opera testte in april en mei het nieuwe lied op bestaande operamelodieën en maakte een proeffilmpje. Samen met docenten bekeken ze de integratie met het digibord en pasten ze de teksten aan.

Koffiekamer en Docentenavond: wat werkt?
Dat het goed is om meerdere ideeën uit te proberen werd duidelijk bij Kwatta. Het zwarte doosje dat in de koffiekamer werd gelegd bleek helemaal niet te werken. De docent werd er niet door uitgedaagd. Maar de Docentenavond was wel een groot succes. Na drie prototypesessies op verschillende locaties en met variaties in het programma was het nu klaar om te worden gezet in een Proof of Concept.
In de komende maanden wordt een draaiboek opgesteld en beschrijvingen gemaakt, waarna ze het nogmaals zullen testen. En dan is het klaar om volgend seizoen echt mee aan de slag te gaan.

Berichten voor en na het programma
De lesbrief, de brief voor de ouders en de opdracht voor de leerlingen verbeteren. De Stilte wilde in de communicatie rond de voorstelling meer brengen. Daarvoor zijn ze inspiratie gaan opdoen en hebben ze de eerste prototypes getest. Maar niet voordat gemeten werd hoe de huidige lesbrief ontvangen werd.
Zo’n meting maakt dat je beter kunt bepalen hoe het effect van je veranderingen zijn. Waardoor je niet interpreteert, maar weet of je doel bereikt wordt. Ze gaan in de komende maanden verder met dit onderzoek: waar verbetering en vernieuwing de communicatie met belanghebbenden goed ondersteunt.

Een straat vol ideeën
Huisjes in de klas, zeven heeft het Houten Huis daarvan ontwikkeld. Drie letterbakhuisjes, vier wat grotere varianten in samenwerking met vier kunstenaars nadat het eerste huisje getest was en enthousiast ontvangen werd in de klas.
Het idee achter het Huisje is om een instrument in de klas te hebben om te prikkelen en uit te dagen. De docent kan het huisje vol vragen en opdrachten gebruiken om onderwerpen te bespreken. Hoe de zeven huizen het doen in de klas wordt in april en mei bekeken door observaties in de klas, het bevragen van de docent die ook een dagboek bijhoudt.
Na dit prototypen zal een keuze gemaakt worden voor een bepaald huisje of een combinatie van huisjes. Deze worden beschreven in een Proof of Concept. Dan wordt dit Huis in het seizoen 2016/2017 verder ontwikkeld.

Van buiten naar binnen
Veel ideeën maakt het kiezen en uitwerken soms lastig. Dat overkwam Het Laagland. Toch is het gelukt met Expeditie Binnenwereld, een reis van kinderen uit groep 5 en 6 om vanuit de eigenheid en eigenwaarde zich te verhouden met hun omgeving. Hiervoor werken ze letterlijk van buiten naar binnen want beginnen met hun eigen lijf. Stakeholders in de vorm van leraren en kinderen reageerden goed op de ideeën.
De opdracht en uitdaging voor Het Laagland is nu dit plan Expeditie Binnenwereld concreet te maken en om te zetten in een prototype. Het daarna weer te testen en de feedback goed te verwerken. Dan sluiten ze in juni deze fase af met een Proof of Concept. Daarna nemen ze de beslissing om het verder te testen of al dan niet mee te nemen in hun aanbod.

Kaarten het Houten Huis

Bijeenkomst in mei

Storyboard Laagland

Proefdraaien en productie

Fase 3 | Proefdraaien & PRODUCTIE

In deze fase volgden de gezelschappen ieder het eigen ritme van het ontwikkelproces. Sommige gezelschappen testten hun bewezen concepten (proof of concepts) door de activiteit in zijn geheel uit te proberen. Anderen scherpten het concept aan door nog enkele te prototypes te testen.
‘Het Houten Huis in de klas’ ging langs bij 18 klassen. Het ‘huis’ is een mooie boom geworden, waar de kaarten bij horen.
Lees hoe Karlijn van het Houten Huis het project heeft ervaren.
Kwatta organiseerde nogmaals de Docentenavond, waarbij veel aandacht was voor het voeren van reflecterende gesprekken met kinderen. Best ingewikkeld, met name over ‘zware’ onderwerpen zoals die in de voorstelling behandeld worden.
Holland Opera liet twee klassen proeven van de Tafelmuziek. De kinderen die tot dan toe weinig ervaring hadden muziek in de klas reageerden nog enthousiaster dan de klas met meer ervaring!
Het Laagland testte twee workshops die onderdeel zijn van Expeditie Binnenland. Best pittig, want het waren geen ‘makkelijke’ klassen, maar zeker zeer leerzaam.
De Stilte testte tijdens, voor en na een aantal danslessen of de brief aan de ouders het doel bereikte. Ook werd het geleerde over nieuwe onderwijsmethoden toegepast in de nieuw ontwikkelde lesbrief voor de docenten. Daarnaast werden posters met foto’s van de dansjuffen van de Stilte opgehangen, om de herkenbaarheid te vergroten.

Bekijken en presenteren
In het najaar van 2016 is bij elk gezelschap gefilmd door Rutger Vos en Pieter Wackers. Dit heeft geresulteerd in een film van het project en korte filmpjes per gezelschap. Die bekijk je hier.
Op 6 december 2017 is een presentatie gehouden over Klasse Theater in een bomvol lokaal tijdens de Conferentie Cultuureducatie met Kwaliteit.

Expeditie Binnenland

Docentenavond nieuwe versie Kwatta

Op een geslaagd project

Wie we zijn

initiatiefnemers | Projectorganisatie | partners en fondsen

initiatiefnemers

De vijf jeugdgezelschappen werkten eerder samen in het project Klasse Theater Uitjes. We speelden voorstellingen in elkaars theater en bereikten daarmee duizenden kinderen in de verschillende regio’s in Nederland. We keken letterlijk bij elkaar in de keuken en leerden veel van elkaar. Zo raakten we ook in gesprek over educatie en de gedeelde passie om bij te dragen aan de ontwikkeling van kinderen. De constatering was echter dat de praktijk van jeugdgezelschappen niet altijd aansluit bij die van de scholen. Ondanks onze passie en jarenlange ervaring. Succesvolle educatieve activiteiten zijn vaak maatwerk en zeer arbeidsintensief. We bereikten daardoor minder kinderen dan we wilden.

Tegelijkertijd wilden we interessante ontwikkelingen in het onderwijs zoals 21e eeuwse vaardigheden integreren in onze cultuureducatie. Om die redenen wilden we een nieuwe vorm van cultuureducatie ontwikkelen. Één of meerdere vormen die een antwoorden zijn op de gestelde vragen. Cultuureducatieve activiteiten of producten die we na afloop van het project konden inzetten in de praktijk van alledag. Dit was dan ook het doel van het project Klasse Theater. De resultaten ziet u hier.

HET HOUTEN HUIS

Het Houten Huis is het beeldend muziektheatergezelschap van het Noorden. Vanuit Groningen maakt het gezelschap voorstellingen die door het hele land én tot ver over de grens te zien zijn.
Met humor en poëzie tonen de makers de imperfectie van het leven, dat wat van binnen wringt. Op het toneel staan helden uit het dagelijks bestaan, worstelend met hun angsten en verlangens.
Het Houten Huis speelt niet alleen voor, maar ook mét het publiek. De educatieve projecten en activiteiten bieden op speelse, filosofische wijze verdieping. Zo stimuleert het jong en oud om na te denken over zichzelf, over anderen en over de wereld.

DE STILTE

De Stilte is gevestigd in Breda en legt zich exclusief toe op danstheatervoorstellingen voor kinderen.
Educatie vormt een integraal onderdeel van de werkwijze. Met meerduidige voorstellingen en dansactiviteiten wil de Stilte de verbeelding prikkelen, de speelse leerdrift van kinderen stimuleren en hun creërende vermogens aanjagen.
De Stilte is het meest buitengaatse dansgezelschap van Nederland.

HOLLAND OPERA

Holland Opera is sinds 2010 gevestigd in het industriële monument de Veerensmederij te Amersfoort. Holland Opera maakt nieuw gecomponeerde opera voor kinderen en jongeren.
Holland Opera acht het van groot belang jong publiek de kracht van opera/muziek te laten ervaren en tevens te stimuleren meer te participeren in culturele activiteiten. Daarnaast vindt Holland Opera het belangrijk om maatschappelijk relevante onderwerpen een centrale plek te geven in zowel de voorstellingen als educatieve activiteiten.

HET LAAGLAND

Het Laagland maakt ‘Theater waar je van groeit’ en is sinds 2000 gevestigd in Sittard-Geleen. Met tourneeproducties voor de hele familie, klassenvoorstellingen en locatietheater zorgt Het Laagland, al spelend, vertellend en verbeeldend voor herkenning en verwondering.
Het Laagland spreekt je aan op de kracht van je eigen verbeelding en inlevingsvermogen, moedigt je aan om verder te kijken dan de wereld die je al kent en verder te komen op weg naar wie je bent, wat je kunt en waar je voor wilt gaan.

KWATTA

Kwatta heeft haar thuisbasis in Nijmegen en maakt toegankelijk en eigenzinnig jeugdtheater voor kinderen en jongeren (en voor iedereen die het lef heeft om met verbazing om zich heen te kijken).
De artistieke visie van Kwatta is enerzijds een vertaling van de wereld waarin we leven en anderzijds een visie op kunst en op de ontwikkeling van het kind.

CULTUURONTWERP

CultuurOntwerp begeleidt culturele organisaties bij het ontwikkelen van nieuwe producten, activiteiten of diensten.
De methode van CultuurOntwerp combineert het ontwikkelen van een concreet en innovatief resultaat met het ervaring opdoen van een creatieve werkwijze, waarbij de gebruiker centraal staat en in co-creatie wordt gewerkt, zowel binnen als buiten de organisatie.

projectorganisatie

Van elk gezelschap is een ontwerpteam van minimaal drie medewerkers betrokken bij Klasse Theater. De stuurgroep bestaat uit een directielid van elk gezelschap en is verantwoordelijk voor organisatie, financiën, inhoudelijke ontwikkeling en communicatie.
Stuurgroep en ontwerpteams zijn begeleid door CultuurOntwerp.

Ontwerpteams

Het Houten Huis Karlijn Benthem, Mariette Berbee, Inez de Bruijn, David van Griethuysen, Sara Scholten

Holland Opera Hedwich Hoetink, Nynke Hoogland, Niek Idelenburg, Joke Veenstra

Het Laagland Mare de Groot/Simone Mager, Lotte Lohrengel, Hanneke Schoenmaeckers, Mirjam Stam

De Stilte Jan Baanstra, Marinka Korff, Luydgarde Rijnen-Huiskamp, Jack Timmermans

Kwatta Neeltje van Camp, Gerda van de Kamp, Thekla Wildekamp, Marijke Westerveen

Stuurgroep

David van Griethuysen zakelijk leider Het Houten Huis

Niek Idelenburg artistiek leider Holland Opera

Mare de Groot/Simone Mager zakelijk directeur Het Laagland

Jan Baanstra zakelijk leider De Stilte

Gerda van de Kamp zakelijk leider Kwatta

Begeleiding

Anne-Marie Kremer directeur CultuurOntwerp
was verantwoordelijk voor de inhoudelijke ontwikkeling van het project en de procesbegeleiding.

partners en fondsen

Elk ontwerpteam werkt met partners uit de eigen regio.

Holland Opera OBS de Magneet Amersfoort
OBS De Vuurvogel

Het Laagland Basisschool De Kingbeek Grevenbicht
Basisschool De Kring Genhout
IKC De Triviant Meers
Resy van Leeuwen Stichting Kindante
Lia Weeda OBS De Duizendpoot
Maurice van Straten De Nieuwste Pabo
Natasja Wolfs Kaleidoscoop Maastricht
Petra Stevens Parkstad Limburg Theaters
MegaLab SIEN Kindante
Geertje Caris SIEN

De Stilte BS de Klokkebei Ulvenhout Susanne Driedijk,
NBS de Burgst Breda
BS de Liniedoorn Breda
BS de Fontein Breda
BS de Weerijs Breda
Kunstbalie Noord-Brabant
Cultuurwinkel Breda

Kwatta Anja Fasen Cultuurwijzer Apeldoorn
Kunstbedrijf Arnhem Jan Hesseling
Stichting Essentius Etten
Cultuurmij Oost Arnhem

Het Houten Huis Borgmanschool Groningen
dr.Bekenkamschool Groningen
CMKGroningen

Het project wordt mede mogelijk gemaakt door bijdragen van het Fonds voor Cultuurparticpatie en Fonds 21. img-fonds-voor-cultuur img-fonds-21

Inspiratie & Informatie

Op deze pagina geen uitputtend overzicht. Wel inspirerende voorbeelden, theoretische verdieping en interessante artikelen, blogs en video’s die we graag delen. Over cultuureducatie, over ontwikkelingen in het onderwijs en wat ons verder verrast en verrijkt. Als jij een tip hebt voor ons, horen we dat graag!

NIEUW MODEL 21-ste VAARDIGHEDEN

Kennisnet en SLO hebben een nieuw model voor 21e Zeeuwse vaardigheden
Het nieuwe model voor 21e eeuwse vaardigheden bouwt voort op het oude model, dat is ontwikkeld door Kennisnet. Uit onderzoek door SLO blijkt dat docenten veel behoefte hebben aan meer kennis en inzicht en lesmaterialen, met name met betrekking tot de vaardigheden creatief en probleemoplossend denken en handelen en digitale vaardigheden.

TOUCHCAST VAN ONDERWIJS2032

Het Onderwijs2032-eindadvies ligt er

Een interactieve animatie van het hele Onderwijs2032-traject, met uitstapjes naar andere video’s, documenten en mediafragmenten. Ook de presentatie van het eindadvies is erin verwerkt. Joris vertelt je alles over Onderwijs2032.

CULTUUR IN DE KANTELING

Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst
Een strategische verkenning cultuureducatie en actieve cultuurparticipatie (2017-2020).
Het LKCA brengt de trends en ontwikkelingen in cultuureducatie en cultuurparticipatie in beeld en benoemt 18 belangrijke kwesties.

DE ONDERWIJZER AAN DE MACHT

VPRO Tegenlicht
Hoe kun je leerlingen onderwijs bieden dat het beste bij ze past? Drie scholen pakken het op een hele andere manier aan.

ANIMATIE VAN KEN ROBINSON

Animatie van Ken Robinson over waarom en de urgentie van verandering van het onderwijs

webinar 21st-century skills

Zeer informatief webinar over de vaardigheden, waarom ze belangrijk zijn voor het onderwijs en enkele praktische voorbeelden.

21st century skills in het onderwijs

Een whitepaper van 21stcentryskills.nl, Frank van den Oetelaar
Deze whitepaper hanteert een andere indeling van de vaardigheden, maar geeft een duidelijke en korte introductie op de vaardigheden.

challengebasedlearning.org

Een insprirerende site uit Australië met voorbeelden van leerarrangementen. inclusief gids over hoe je een leerarrangement kunt opzetten en organiseren in school!

leerarrangementen

Enkele korte beschrijvingen van leerarrangementen die door basisscholen in Nederland zijn ontwikkeld.

21ST CENTURY SKILLS

Joke Voogt & Natalie Pareja Roblin, Universiteit Twente
Een discussienota die inzicht geeft in de de 21e eeuwse vaardigheden. Een analyse van de huidige theorie, voorbeelden van toepassing en de stand van zaken als het gaat om het beoordelen van de vaardigheden.

Digitale geletterdheid

Een verkenning van de begrippen die gehanteerd worden en voorstel voor beschrijving van de 8 (!) vaardigheden waar het om gaat. Mede gebaseerd op model van Kennisnet, het Ksave model en de discussienota 21st century skills van Joke Voogt & Natalie Pareja Roblin

Klasse theater